با توجه به شرایط اقتصادی جامعه، مرد و زن در جهت رفع نیاز های مالی زندگی مشغول فعالیت های اقتصادی هستند. بر اساس قانون، در جامعه ایرانی رفع نیاز های خانواده بر عهده مرد است. مرد خانواده موظف به پرداخت هزینه های زن و فرزندان خواهد بود.

نفقه چیست؟

نفقه، نیاز های متعارف و متناسب با وضعیت زن از قبیل مسکن، البسه، غـذا، اثاث منزل، هزینه‌ های درمانی و بهداشتی است.

لازم به ذکر است که تنها در ازدواج دائم نفقه زن بر عهده شوهر خواهد بود. در نکاح موقت، شوهر ملزم به پرداخت نفقه نیست.

در نکاح موقت زن می تواند در شروط ضمن عقد، نفقه را از مرد درخواست کند. بر اساس قانون زن تنها زمانی می تواند درخواست نفقه کند که از شوهر تکمین کرده باشد.

تمکین

همان طور که مرد در مقابل زن وظایفی دارد، زن هم باید نیاز های همسر خود را رفع کند. به پذیرش نیاز شوهر و خواسته های مشروع وی از سوی زن تمکین گفته می شود. یکی از مصداق های تمکین در قانون، اقامت زن در خانه دائمی شوهر است.

در واقع بر اساس قانون، زن برای دریافت نفقه باید در خانه شوهر زندگی کند مگر آن که حین وقوع عقد بین مرد و زن شرطی جزء این مکتوب شده باشد.

در صورتی که زن بدون دلیل موجه و بدون موافقت شوهر خانه را ترک و حتی در خانه پدر و مادر خویش اقامت کند، مرد می‌ تواند از دادن نفقه اجتناب کند.

بر اساس قانون، زنی که بدون دلیل موجه از تمکین همسرش خودداری کرده باشد، مرد علاوه بر عدم پرداخت نفقه، از دادگاه درخواست طلاق و ازدواج مجدد می کند.

معاف نشدن مردان از پرداخت نفقه حتی درباره زنان شاغل

در صورتی که حضور زن در خانه با خطرات جانی، مالی و بی عفتی همراه باشد، زن با درخواست از دادگاه اجازه سکونت در مکان امن را خواهد داشت. زن با درآمد مستقل هم می تواند درخواست نفقه کند.

امکان درخواست نفقه روز های گذشته توسط زن

بر اساس قانون، امکان درخواست نفقه روز های گذشته توسط زن امکان پذیر است، اما درخواست پرداخت نفقه ایام گذشته برای فرزندان وجود ندارد.

در صورت فوت مرد نیز، امکان درخواست نفقه برای زن امکان پذیر است. همچنین، بر اساس قانون 1110 قانون مدنی درخواست نفقه در دوران عده برای زن مقدور است.

نحوه محاسبه نفقه فرزند

بر اساس ماده 1999 قانون مدنی، پرداخت و تأمین نفقه فرزندان بر عهده پدر است و چنانچه پدر فوت کرده باشد یا قادر به پرداخت نفقه فرزندان نباشد، پرداخت نفقه فرزندان به ترتیب ابتداء بر عهده پدر بزرگ پدری، دوم مادر، سوم مادر ‌بزرگ پدری، چهارم پدر بزرگ مادری و مادر بزرگ مادری خواهد بود.

قانون برای دریافت نفقه فرزندان، شیوه‌ های مختلفی را پیش‌ بینی کرده است. در صورتی که پدری با توانایی مالی از پرداخت نفقه اجتناب کند، فردی که مسئولیت سرپرستی و نگهداری فرزندان را بر عهده دارد، با تنظیم درخواست شکایت کیفری حق فرزندان را از مرد طلب می کند. فرزندان با دریافت رای دادگاه به میزان نفقه تعیین ‌شده، اموال و دارایی پدر را به نفع خود توقیف می کنند.

دریافت نفقه تا چه زمانی برای فرزندان امکان پذیر است؟

در قانون سن معینى براى نفقه فرزندان در نظر گرفته نشده است و تا زمانی که فرزندان داراى شغل و درآمد مشخصی نباشند، پدر نسبت به پرداخت نفقه مسئولیت دارد.

نگهداری از فرزندان، حق و تکلیف والدین

قانون گذار حضانت و نگهداری از فرزند را حق و تکلیف والدین دانسته است که نگهداری از فرزندان لازمه تأمین هزینه های مورد نیاز آن ها خواهد بود.

کلام آخر

نفقه مالی است که مرد در جهت تأمین هزینه های زندگی زن و فرزندان از جمله، خانه، اثاثیه منزل، دارو، لباس و هزینه های غذا پرداخت می کند. بنابراین عدم پرداخت نفقه جرم تلقی می شود و در دادگاه قاضی از سه ماه و یک روز تا پنج ماه رای به حبس مرد می دهد.