برند چیست؟

قبل از آموزش مراحل ثبت برند، لازم است مروری بر تعریف «برند» داشته باشیم. در پاسخ به این سؤال که برند چیست؟ باید بگوییم که برند و علامت تجاری، یک نقش، نماد مشخص، لوگو، اسم، کلمه  یا جمله‌ای است که شرکت‌ها برای تمایز محصولات و خدمات خود از سایر محصولات مشابه بازار و به عنوان معیاری برای‌شناساندن کسب‌وکار خود در بازار‌های ملی و بین‌المللی استفاده می‌کنند که می‌تواند متعلق به یک کالا، یک خدمت یا مؤسسه خدماتی، یک شرکت یا سازمان و یا یک شخص خاص، موقعیت جغرافیایی، رویداد یا حتی مذهب و فرقه باشد.

در نظام حقوقی ایران نیز همانند بسیاری از کشور‌های جهان، ثبت برند و علائم تجاری موجب تملک و کسب حق مالکیت بر برند و علامت تجاری ثبت شده به صورت قانونی تلقی می‌شود. از این جهت در این مقاله لازم دانستیم مراحل مربوط به ثبت برند را به صورت گام به گام مورد بحث قرار دهیم.

گام اول: انتخاب نام مناسب برای ثبت برند

هنگامی که صحبت از موفقیت یک برند در میان است، در واقع انتخاب نام آن اهمیت بسیاری پیدا می‌کند. انتخاب یک نام جذاب و در عین حال خلاقانه اولین و مهمترین مقررات ثبت برند محسوب شده و تأثیر بسزایی در جایگاه برند مربوطه و حیات آن خواهد داشت. تنها باید در نظر داشته باشید هر نامی که از نظر شما مناسب و جذاب باشد، لزوماً قابلیت به ثبت رسیدن را ندارد.

در ماده ۳۲ قانون ثبت اختراعات، طرح‌های صنعتی و علائم تجاری ممنوعیت‌هایی برای انتخاب نام برند لحاظ شده است. طبق ماده مذکور، برند‌هایی که مشمول شرایط زیر باشند قابلیت به ثبت رسیدن را نخواهند داشت:

•  نتواند محصولات و خدمات یک سازمان را از محصولات و خدمات سازمان دیگر متمایز کند.
• خلاف موازین شرعی یا نظم عمومی یا اخلاق حسنه باشد.
•  مراکز تجاری یا عمومی را به‌ویژه درمورد مبدأ جغرافیایی محصولات و خدمات یا خصوصیات آن‌ها گمراه کند.
•  عین یا تقلید نشان نظامی‌، پرچم و سایر نشان‌های مملکتی، نام اختصاری باشد.
•  حروف اول یک نام و نشان رسمی متعلق به کشور، سازمان‌های بین‌المللی یا سازمان‌هایی باشد که تحت کنوانسیون‌های بین‌المللی تأسیس شده‌اند.
• موارد مذکور در دو‌بند قبل یکی از عجزاء آن علامت باشد؛ مگر آنکه توسط مقام صلاحیتدار کشور مربوط یا سازمان ذی‌ربط اجازه استفاده از آن صادر شود.
• عین یا به طرز گمراه‌کننده‌ای شبیه یا ترجمه یک علامت یا نام تجاری باشد که برای همان محصولات یا خدمات مشابه متعلق به سازمان دیگری در ایران معروف است‌.
• عین یا شبیه آن قبلاً برای خدمات غیرمشابه ثبت و معروف شده باشد مشروط بر آنکه عرفاً میان استفاده از علامت و مالک علامت معروف ارتباط وجود داشته و ثبت آن به منافع مالک علامت قبلی لطمه وارد کند.
• عین علامتی باشد که قبلاً به نام مالک دیگری ثبت شده و یا تاریخ تقاضای ثبت آن مقدم یا دارای حق تقدم برای همان محصولات و خدمات یا برای کالا و خدماتی است که به‌لحاظ ارتباط و شباهت موجب فریب و گمراهی شود.

گام دوم: استعلام نام برند انتخابی

فرض کنید که شخصی برند خاصی را به نام خود ثبت کرده و شما بدون آگاهی از این برند قصد ثبت همان نام را برای برند خود دارید. اگر شما قبل از شروع مراحل قانونی اقدام به استعلام برند نکنید، بعد از اتلاف زمان و هزینه‌های زیاد، متوجه خواهید شد که نمی توانید نام برند خود را ثبت کنید.

در این شرایط مجبور خواهید بود که تمامی مراحل ثبت برند را از ابتدا شروع کنید. از این جهت، راه‌حل منطقی‌تر این است که پیش از انجام اقدامات ثبت برند، با استعلام نام برند انتخابی از طریق سامانه اداره مالکیت معنوی، از قابلیت به ثبت رساندن برند خود مطمئن شوید.

گام سوم: دریافت و تکمیل مدارک مورد نیاز برای ثبت برند

در این مرحله باید مدارک مورد نیاز برای ثبت برند، اسکن و آماده شود تا در هر مرحله از اقدامات، بتوان به راحتی و بدون اتلاف وقت به آن رجوع کرد. البته قابل توجه است که مدارک لازم با توجه به نوع شخصیت متقاضی متفاوت است. لذا در ادامه به شرح مدارک لازم برای اشخاص حقیقی و حقوقی خواهیم پرداخت:

مدارک مورد نیاز برای ثبت برند (اشخاص حقیقی)

•  کپی برابر اصل شده شناسنامه متقاضی ثبت
•  کپی برابر اصل شده کارت ملی متقاضی ثبت
•  کپی برابر اصل شده مجوز فعالیت که با توجه به نوع فعالیت شخص می‌تواند شامل پروانه بهره‌برداری، پروانه ساخت، جواز کسب، جواز تأسیس و یا هر مجوزی که توسط سازمان‌های نظارتی و دولتی اعطا شده است، باشد.
•  در صورتی که نام برند ریشه لاتین داشته باشد، ارائه کپی برابر اصل شده کارت بازرگانی نیز ضروری است.
• مهر و امضاء وکالتنامه در صورتی که امور ثبت برند توسط نماینده و یا وکیل قانونی پیگیری و اجرا می‌شود.
• نمونه لوگو انتخاب شده در سایز ۶ در ۶ سانتیمتر( اگر علامت برندتان چند بعدی است باید از هر زاویه به همان تعداد ابعاد تصاویر تهیه و ارائه شود. )
• دریافت گواهی امضا از دفترخانه اسناد رسمی جهت عضویت در سایت سامانه مالکیت معنوی

مدارک مورد نیاز برای ثبت برند (اشخاص حقوقی)

•  کپی برابر اصل شده شناسنامه تمام افرادی که در شرکت مورد نظر حق امضا دارند.
• کپی برابر اصل شده کارت ملی تمام افرادی که در شرکت مورد نظر حق امضا دارند.
•  اساسنامه و روزنامه رسمی که آگهی تأسیس و آخرین تغییرات شرکت در آن منتشر شده است.
• کپی برابر اصل شده مجوز فعالیت که با توجه به نوع فعالیت شخص می‌تواند شامل پروانه بهره‌برداری، پروانه ساخت، جواز کسب، جواز تأسیس و یا هر مجوزی که توسط سازمان‌های نظارتی و دولتی اعطا شده است، باشد.
•  در صورتی که نام برند ریشه لاتین داشته باشد، ارائه کپی برابر اصل شده کارت بازرگانی نیز ضروری است.
•  مهر و امضاء وکالتنامه در صورتی که امور ثبت برند توسط نماینده و یا وکیل قانونی پیگیری و اجرا می‌شود.
• نمونه لوگو انتخاب شده در سایز ۶ در ۶ سانتیمتر( اگر علامت برندتان چند بعدی است باید از هر زاویه به همان تعداد ابعاد تصاویر تهیه و ارائه شود. )

گام چهارم: ثبت‌نام اولیه در سامانه اداره مالکیت معنوی

جهت فعالسازی حساب کاربری در سامانه اداره مالکیت معنوی، باید وارد سامانه http://iripo. ssaa.ir شده و اطلاعات لازم را جهت ثبت‌نام در سامانه مذکور تکمیل نمایید.

گام پنجم: تنظیم اظهارنامه ثبت برند و ارسال آن

در این مرحله باید وارد حساب کاربری خود در سامانه اداره مالکیت معنوی شده و گزینه ثبت اظهارنامه علامت را انتخاب کنید. سپس فرم اظهارنامه را تکمیل و مدارک لازم را ارسال کنید و در پایان نیز می‌توانید با دریافت کد رهگیری، میزان پیشرفت روند این فرآیند را با مراجعه به همان سامانه در بخش ثبت درخواست‌ها، پیگیری کنید.

گام ششم: بررسی اظهارنامه و مدارک ارسال شده

پس از تکمیل مراحل فوق، اظهارنامه و مدارک ارسال شده توسط سه کارشناس و رئیس اداره ثبت علامت تجاری مورد بررسی قرار گرفته و در صورتی که رأی صادرشده، آگهی نوبت اول باشد، یعنی هیچ مشکلی در اطلاعات وارد شده وجود ندارد.

گام هفتم: پرداخت هزینه‌های آگهی ثبت برند در روزنامه رسمی و حق ثبت

در صورت تأیید اظهارنامه و مدارک، پس از تشکیل پرونده و‌ واریز وجه آگهی نوبت اول، تقاضای ثبت برند شما به روزنامه رسمی ارسال می‌شود. در صورتی که در مدت زمان حدود یک ماه اعتراضی از جانب اشخاص دیگر نسبت به علامت ثبت شده در روزنامه وارد نشود، باید نسبت به پرداخت هزینه روزنامه نوبت دوم و همچنین حق‌الثبت اقدام نمایید.

گام هشتم: صدور گواهی ثبت علامت تجاری

پس از آگهی ثبت تقاضا، در صورتی که هیچ شخصی نسبت به برند شما معترض نباشد، به همراه یک نسخه از آگهی نوبت اول و دوم، ده نمونه از تصویر برند و یک نسخه اظهارنامه علامت تجاری به اداره مالکیت معنوی مراجعه و از این طریق جهت دریافت گواهی برند ثبت شده‌ خود اقدام کنید.